چالش‌های نشانه‌شناختی نقاشی و نقد نقاشی

author

محمدرضا ابوالقاسمی دکترای علوم هنر، گروه علوم هنر، دانشگاه اِکس ـ مارسی، فرانسه

Abstract:

نقاشی و نقد نقاشی از دو نظام نشانه‌شناختی متفاوت بهره می‌برند، به این معنا که نقدْ نشانههای زبانی را بهکار میبرد و نقاشیْ نشانه های بصری را. در نتیجه، نقد نقاشی بین دو قطب نشانه‌های بصری نقاشی و نشانه‌های زبانی نقد قرار می‌گیرد و باید آنها را در یک شاکله‌ی منسجم با یکدیگر سازگار کند. اما بنابر فرضیه ی ما در این مقاله، این سازگاری با چالش‌های متعدّدی روبه‌روست. اولاً، تصویر و واژه به یکدیگر تحویل‌پذیر نیستند و بنابراین، توصیف ترکیب‌بندی‌های بصری، به‌مثابه‌ی نخستین رکن مقوّم هرگونه نقد نقاشی، از طریق واژگان زبان فی‌نفسه چالش برانگیز است. لذا نقد نقاشی همواره موقعیتی بحرانی دارد و با کشمکش بین واژه و تصویر دست‌به‌گریبان است. ثانیاً، پساساختارگرایان نشان داده‌اند که زبان به‌خودی‌خود سرشار از ابهام و ایهام و برخلاف تصوّر معمول، فاقد وضوح و شفافیّت است. این ویژگی‌ها به نقد، به‌مثابه‌ی یک متن، نیز تسّری می‌یابد. با فرض این‌که نقد نقاشی از چهار رکن (نقاشی، بیننده، نقد و مخاطب نقد) تشکیل شده است، می‌کوشیم تعاطی و تعاضد بین این ارکان را بررسی کنیم و نشان دهیم این ساختار چهاروجهی چگونه نقد نقاشی را به یک متن منحصربه‌فرد «بینابین» مبدّل می‌کند که همزمان نشانه‌های بصری را به زبان و نشانه‌های زبانی را به تصویر نزدیک می‌کند.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

تحلیل ساختاری نقد نقاشی

چکیده نقد نقاشی، نوشتاری است مبتنی بر دو رکنِ «توصیف» و «تفسیر». توصیف بخش اصلی و اساسی هر نقد نقاشی را تشکیل می دهد و غایتش انتقال نشانه های تصویری به نشانه های زبانی است. فرضیه ی این مقاله مبتنی است بر این که بی وجود توصیف دقیق، تفسیر عمیق نقاشی ممکن نیست، زیرا مبنای گزاره های تفسیریِ یک نقد موفق توصیفاتی است که منتقد در نوشتار نقد ارائه می دهد. نخستین...

full text

چالش های نشانه شناختی نقاشی و نقد نقاشی

نقاشی و نقد نقاشی از دو نظام نشانه شناختی متفاوت بهره می برند، به این معنا که نقدْ نشانههای زبانی را بهکار میبرد و نقاشیْ نشانه های بصری را. در نتیجه، نقد نقاشی بین دو قطب نشانه های بصری نقاشی و نشانه های زبانی نقد قرار می گیرد و باید آنها را در یک شاکله ی منسجم با یکدیگر سازگار کند. اما بنابر فرضیه ی ما در این مقاله، این سازگاری با چالش های متعدّدی روبه روست. اولاً، تصویر و واژه به یکدیگر تحو...

full text

نقاشی زنان؛ نقاشی زنانه

چکیده: هدف مقاله حاضر مطالعه‌ی تفاوت‌های نقاشی‌های زنان و مردان، بدون محدود شدن به پیش‌فرض‌های هنر زنانه و هنر مردانه است. به همین دلیل ابتدا به جریان پیدایش دوگانگیِ هنر زنانه و مردانه در طول قرن هجدهم و نوزدهم می‌پردازیم. سپس گونه‌های مختلف نقاشی زنان، نقاشی زنانه و نقاشی فمینیستی را از یکدیگر متمایز می‌کنیم تا برنامه‌ای عملی برای مطالعه‌ی نقاشی زنان تدوین شود. در نهایت سعی می‌کنیم با ارایه‌ی ...

full text